..για τη διασφάλιση της πολυφωνίας και του ανταγωνισμού στα ΜΜΕ
Έξι ευρωπαϊκοί Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης (από τη Δανία, τη Γερμανία, τις Κάτω Χώρες, την Πολωνία και την Ισπανία), μεταξύ αυτών και ο ΟΣΔΕΛ, ζητούν άμεσες ρυθμιστικές παρεμβάσεις και αυστηρή εφαρμογή της Πράξης για τις Ψηφιακές Αγορές (Digital Markets Act – DMA) για τη διασφάλιση της πολυφωνίας και του ανταγωνισμού στα ΜΜΕ.
Σε επιστολή που απέστειλαν στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προειδοποιούν για τις σοβαρές επιπτώσεις στον τομέα των ΜΜΕ, εξαιτίας της λειτουργίας αναζήτησης της Google, βασισμένης σε τεχνητή νοημοσύνη, του AI Mode και των AI επισκοπήσεων (Overviews) της Google — λειτουργίες που περιορίζουν δραματικά την επισκεψιμότητα στις ιστοσελίδες των εκδοτών.
Καθώς προβλέπεται ότι η εισαγωγή του AI Mode θα εξαλείψει σχεδόν εντελώς την παραπομπή επισκεψιμότητας, η αναγκαιότητα λήψης μέτρων κρίνεται επιτακτική.
Το κείμενο της επιστολής με αποδέκτη την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναφέρει:
Αξιότιμη Κυρία Πρόεδρε,
Σας απευθύνουμε την παρούσα επιστολή για να επιστήσουμε επειγόντως την προσοχή σας στις συνεχιζόμενες και επιδεινούμενες προκλήσεις που απορρέουν από την εφαρμογή λειτουργιών αναζήτησης με τεχνητή νοημοσύνη από τη Google, στο πλαίσιο της διαδικασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Υπόθεση DMA.100193) σχετικά με ενδεχόμενες παραβιάσεις του άρθρου 6(5) και του άρθρου 6(12) της Πράξης για τις Ψηφιακές Αγορές (DMA).
Από το φθινόπωρο του 2024 έχουμε επανειλημμένα τονίσει, τόσο σε γραπτές όσο και σε προφορικές επικοινωνίες, ότι το πεδίο της έρευνας της Επιτροπής για μη συμμόρφωση θα πρέπει ρητά να καλύπτει τις «AI επισκοπήσεις» της Google: δηλαδή, παραγόμενες από AI απαντήσεις που εμφανίζονται σε περίοπτη θέση στα αποτελέσματα αναζήτησης. Από την κυκλοφορία αυτών των λειτουργιών στις 26 Μαρτίου 2025 σε αρκετά κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, οι προειδοποιήσεις μας επαληθεύτηκαν, με σοβαρές επιπτώσεις στον ανταγωνισμό και στον τομέα των ΜΜΕ.
Πιο πρόσφατα, κατά τη συνάντηση που είχε η Corint Media με την υπεύθυνη ομάδα διαχείρισης τέτοιων υποθέσεων στις 24 Ιουνίου 2025, επισημάνθηκε μία ακόμη πιο ανησυχητική εξέλιξη: η εισαγωγή του «AI Mode» της Google, το οποίο τοποθετεί στο επίκεντρο της εμπειρίας του χρήστη απαντήσεις παραγόμενες από AI, οι οποίες ενθαρρύνουν τη συνομιλία. Αυτή η εξέλιξη όχι μόνο εντείνει την προώθηση των ίδιων των υπηρεσιών της, κατά παράβαση του άρθρου 6(5) του DMA, αλλά παραβιάζει και το άρθρο 6(12) του DMA, περιορίζοντας περαιτέρω την «πρόσβαση των επιχειρηματικών χρηστών σε διαδικτυακές μηχανές αναζήτησης». Επιπλέον, στις περισσότερες περιπτώσεις, η πρακτική αυτή συνεπάγεται μη εξουσιοδοτημένη και, επομένως, παράνομη αναπαραγωγή και δημόσια επικοινωνία περιεχομένου εκδοτών Τύπου.
Οι σοβαρές συνέπειες για τον ανταγωνισμό και τον τομέα των ΜΜΕ, που πλέον έχουν γίνει πραγματικότητα σε πολλά κράτη μέλη μετά την εισαγωγή των AI επισκοπήσεων στις 26 Μαρτίου 2025, είχαν ήδη προβλεφθεί από πέρσι. Η απειλή για τους ευρωπαίους παρόχους ΜΜΕ είναι οξεία και συστημική. Η Google, αξιοποιώντας τις πλατφόρμες που κατέχουν κυρίαρχη θέση στην αγορά της (Google Search, Android, Chrome), συγκρατεί ολοένα και περισσότερο την επισκεψιμότητα εντός του δικού της οικοσυστήματος.
Κατά το παρελθόν, οι χρήστες οδηγούνταν στους αρχικούς εκδότες, υποστηρίζοντας την επισκεψιμότητα και τα έσοδά τους. Σήμερα, τα εργαλεία με βάση την AI μειώνουν δραστικά την παραπομπή επισκεψιμότητας: εμπειρικά δεδομένα και μελέτες αγοράς (π.χ. από το Bloomberg, τον Απρίλιο του 2025) αναφέρουν μειώσεις άνω του 70% για εκδότες στις ΗΠΑ από τότε που παρόμοια εργαλεία κυκλοφόρησαν εκεί, ενώ άλλες προβλέψεις δείχνουν ακόμα πιο σοβαρές επιπτώσεις, έως και 97%.
Οι συνέπειες για την πολυφωνία στα ΜΜΕ και, κατ’ επέκταση, για τον δημοκρατικό διάλογο είναι βαθιές. Η ίδια η Επιτροπή έχει αναγνωρίσει αυτούς τους κινδύνους στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της για την «Ασπίδα της Ευρωπαϊκής Δημοκρατίας».
.png)
.png)
Τα παραπάνω γραφήματα αποτυπώνουν ξεκάθαρα την τάση: η Google επιδιώκει να κυριαρχήσει σχεδόν σε κάθε ερώτημα αναζήτησης μέσω απαντήσεων που παράγονται από AI, αποκλείοντας παράλληλα ανταγωνιστικές υπηρεσίες και προσφορές.
Η κατάσταση επιδεινώνεται με εκθετικό ρυθμό. Πριν από λίγα χρόνια, για κάθε δεύτερη σελίδα που ανιχνευόταν από την Google, ένας χρήστης οδηγούνταν στον αρχικό εκδότη. Πριν από έξι μήνες, η αναλογία είχε διαμορφωθεί σε 6:1, ενώ σήμερα ανέρχεται σε 18:1. Ως αποτέλεσμα, η επίτευξη επισκεψιμότητας μέσω της Google είναι πλέον περίπου εννέα φορές πιο δύσκολη.
Και αυτό είναι μόνο η αρχή. Σύμφωνα με ανεξάρτητους ερευνητές, η εισαγωγή του AI Mode αναμένεται να εξαλείψει σχεδόν ολοκληρωτικά την παραπομπή επισκεψιμότητας. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται και σε άλλες παρόμοιες υπηρεσίες. Ενδεικτικά, πριν από έξι μήνες η OpenAI είχε αναλογία 250:1, ενώ σήμερα φτάνει το 1.500:1. Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, η Google παρουσίασε νέα υπηρεσία που επηρεάζει τη λειτουργία “Discover”, προβάλλοντας εξατομικευμένο περιεχόμενο χωρίς αναζήτηση από τον χρήστη και συνοψίζοντας άρθρα ειδήσεων σε κουκκίδες, αντί να κατευθύνει τους χρήστες στους δημιουργούς περιεχομένου.
Πρέπει να τονιστεί ότι δεν πρόκειται για «φυσική» τεχνολογική εξέλιξη, αλλά για αποτέλεσμα στρατηγικών σχεδιαστικών επιλογών της Google, όπως αποδεικνύεται από τη ραγδαία χειροτέρευση της αναλογίας μεταξύ σελίδων που ευρετηριάζονται και επισκέψεων που παραπέμπονται. Η εμπειρία από ρυθμιστικές παρεμβάσεις σε άλλα κράτη μέλη —όπως στη Γαλλία, όπου οι AI επισκοπήσεις δεν κυκλοφόρησαν λόγω αποτελεσματικής εποπτείας— αποδεικνύει ότι είναι δυνατά εναλλακτικά αποτελέσματα.
Χαιρετίζουμε τα πρώτα βήματα της Επιτροπής και το γεγονός ότι βρίσκονται σε εξέλιξη εκτενείς έρευνες για μη συμμόρφωση. Ωστόσο, η εκθετική επιτάχυνση αυτών των πρακτικών, η έλλειψη μέτρων για θεμιτό ανταγωνισμό και η υπαρξιακή απειλή που συνιστούν για τα ΜΜΕ της Ευρώπης, απαιτούν άμεση παρέμβαση σε ανώτατο επίπεδο.
Με σεβασμό αιτούμαστε την πλήρη και αποτελεσματική εφαρμογή του DMA, συμπεριλαμβανομένων επειγόντων και στοχευμένων μέτρων κατά της αυτοπροώθησης και της υποκατάστασης επιχειρηματικών χρηστών από λειτουργίες που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη. Μόνο μέσω στιβαρής επιβολής μπορεί να διατηρηθεί ένα πολυφωνικό, ανεξάρτητο τοπίο στα ΜΜΕ και να διασφαλιστεί δίκαιος ανταγωνισμός για τους Ευρωπαίους καινοτόμους στους τομείς της ψηφιακής τεχνολογίας και της AI.
Θα ήταν τιμή μας να συζητήσουμε προσωπικά μαζί σας.
Οι υπογράφοντες:
Centro Español de Derechos Reprográficos EGDPI (Ισπανία)
Corint Media GmbH (Γερμανία)
Danish Press Publications Collective Management Organisation (Δανία)
OSDEL – Greek Collecting Society for Literary Works (Ελλάδα)
REPROPOL - Journalists and Publishers (Πολωνία)
Stichting OPR (Κάτω Χώρες)
Οι οργανισμοί που υπογράφουν την παρούσα επιστολή είναι φορείς συλλογικής διαχείρισης, συσταθέντες σύμφωνα με την Οδηγία 2014/26/ΕΕ. Εκπροσωπούν εκδότες Τύπου και, στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι επιφορτισμένοι με τη διαχείριση και προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σε εκδόσεις Τύπου, συμπεριλαμβανομένων —μεταξύ άλλων— των νέων δικαιωμάτων εκδοτών Τύπου, σύμφωνα με το άρθρο 15 της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/790.